1. Kto może tworzyć stowarzyszenia oraz kto może być członkiem stowarzyszenia?

Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionym praw publicznych. Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego. Jednak należy pamiętać, że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych. Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą rodziców lub innych opiekunów prawnych, należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia (czyli koło/oddział) zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki. Cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich. Cudzoziemcy nie mający miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą wstępować do stowarzyszeń, których statuty przewidują taką możliwość.

1. Co powinien określać statut stowarzyszenia?

Statut stowarzyszenie określa w szczególności:

1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji,

2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia,

3) cele i sposoby ich realizacji,

4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,

5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje,

6) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał,

7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,

8) zasady dokonywania zmian statutu,

9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

W przypadku, gdy stowarzyszenie zamierza tworzyć terenowe jednostki organizacyjne, w swym statucie musi określić strukturę organizacyjną i zasady tworzenia tych jednostek.

1. Rejestracja stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS)

Gdyńskie stowarzyszenia rejestrują się w VIII Wydziale Gospodarczym KRS Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ. Dane teleadresowe i właściwości terytorialne Wydziału znajdziesz tutaj.

Przy rejestracji należy złożyć:

• urzędowe formularze:

• KRS-W20 – formularz podstawowy, służący do zgłoszenia stowarzyszenia – jego nazwy, siedziby itd.
• KRS-WK – służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład zarządu (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do zarządu wybraliśmy np. cztery osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla zarządu).
• KRS-WK – służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład komisji rewizyjnej (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do komisji rewizyjnej wybraliśmy np. trzy osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla komisji).
• KRS-WF – służy do zgłoszenia informacji o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego (składamy ten formularz tylko wtedy, gdy rejestrujemy stowarzyszenie, które na zebraniu założycielskim nie wybrało władz).
• KRS-WM – służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej  i wpisania, tym samym, stowarzyszenia do rejestru przedsiębiorców; składamy go tylko wtedy, gdy organizacja ma zapisaną w statucie możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i chce rozpocząć tę działalność od razu po zarejestrowaniu w rejestrze stowarzyszeń.

• pozostałe dokumenty:
• Statut – podpisany przez komitet założycielski
• Lista założycieli, zawierająca imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, numer dowodu osobistego, PESEL (obowiązek ich zamieszczenia nie wynika z ustawy, ale często sędziowie w KRS oczekują ich podania) oraz własnoręczne podpisy założycieli. Dobrze jest załączyć na liście oświadczenie członków założycieli o: posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach).
• Protokół z zebrania założycielskiego (podpisany przez przewodniczącego i sekretarza zebrania) wraz z niezbędnymi uchwałami : o powołaniu stowarzyszenia, o przyjęciu statutu, o wyborze komitetu założycielskiego; także uchwałę o wyborze zarządu i uchwałę o wyborze komisji rewizyjnej.
• W przypadku organizacji prowadzącej działalność gospodarczą: dowód opłaty za wpis do rejestru przedsiębiorców oraz dowód opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (potwierdzenie przelewu bankowego lub pokwitowanie z kasy sądu).

Należy pamiętać o złożeniu dwóch oryginalnych kompletów dokumentów, ponieważ jeden komplet jest przesyłany, przez KRS, do organu nadzorującego działalność stowarzyszenia, czyli do właściwego starosty powiatu (lub prezydenta miasta na prawach powiatu), a drugi zostaje w KRS.

Uwaga! Na złożenie wniosku o zarejestrowanie stowarzyszenia mamy 7 dni od zebrania założycielskiego.

Wniosek powinien zostać rozpoznany przez sąd rejestrowy bezzwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku o rejestrację. Sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany. Odmowa zarejestrowania stowarzyszenia nastąpi jeżeli sąd rejestrowy uzna, iż stowarzyszenie nie spełnia określonych w ustawie warunków. Sąd rejestrowy może przed wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu dokonać dodatkowych ustaleń, jeżeli uzna je za niezbędne. W tym celu wyznaczane jest posiedzenie wyjaśniające, na które sąd wzywa uczestników postępowania. Po ustaleniu, iż statut jest zgodny z przepisami prawa a założyciele spełniają określone w ustawie wymagania sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd rejestrowy zawiadamia założycieli oraz organ nadzorujący o wpisaniu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego, jednocześnie przesyłając organowi statut stowarzyszenia. Postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszenia (nie prowadzącego działalności gospodarczej) do rejestru stowarzyszeń do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych.

1. Zmiany w statucie stowarzyszenia

Zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić sąd rejestrowy o zmianie statutu. W sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia tj. należy wypełnić formularz KRS Z20, załączyć nowy statut, protokół z zebrania wraz z odpowiednimi uchwałami, listę obecności członków.

; ;